آشنایی با IFF ؛سامانه تشخیص دوست از دشمن

سابقه پیدایش سامانه تشخیص دوست از دشمن به جنگ جهانی دوم بر می گردد،زمانی که ارتش امریکا به منظور شناسایی هواپیماهای دشمن اقدام به اختصاص شناسه منحصر به فرد فرستنده هواپیماهای امریکایی کردند
به سامانه هایی گفته می شود که وظیفه شناسایی دوست از دشمن را بر عهده دارند و اطلاعات دیگری همچون موقعیت ، ماموریت و ... را در اختیار کاربر خود قرار می دهند . این سامانه ها عمدتا به عنوان زیرسامانه های راداری مورد استفاده قرار می گیرند و هم اکنون نقش بسیار مهمی را درافزایش بازدهی و کارایی سامانه های راداری بازی می کنند ، به گونه ای که شاید بتوان گفت که امروزه هر سامانه ی راداری فاقد IFF، عملا کاربری خود را از دست خواهد داد .

سامانه پیشرفته تشخیص دوست از دشمن که در طی جنگ جهانی دوم تاثیر بسزایی در شناسایی هواپیماهای دوست از دشمن ایفا کرد ، در واقع یک ترانسپوندر ( دستگاه فرستندهخودکار ) است و به پیام های پرسشی ایستگاه زمینی با ارسال پاسخ جواب می دهد که اینجواب می تواند به روش های مختلفی رمز گردد.

این سامانه پساز جنگ جهانی دوم گسترش یافت تا جایی که فرودگاه ها برای گسترش بیشتر ، امیدهای تازه ای یافتند . هدف از ترانسپوندر ، راحتی در امد و شدهای هوایی توسط رادار است. این سیستم ، سیگنال صفحه رادار را تقویت کرده و شناسایی را موثرتر می کند .

همچنین حوزه عمل رادار را وسیع تر کرده و به کنترل کننده های امد و شدهای هوایی امکان می دهد که بتوانند به شکل موثرتری هواپیماها را هدایت و از تصادم انها جلوگیری کرده وهواپیماهای گم شده را پیدا کنند . در این سامانه ، هواپیما به طور خودکار ، ارتفاع و دیگر اطلاعات پروازی اش را ارسال می کند .
سامانه تشخیص دوست از دشمن یک سامانه ی شناسایی کدگزاری شده رادیویی است که برای تشخیص دوست یا دشمن بودن هدفی که وجود دارد و موقعیت ان توسط رادار اصلی شناسایی و کشف شده است ،به کار می رود . این سامانه با ارسال کد درخواست شناسایی و دریافت پاسخ مورد نظر ،دوست یا دشمن بودن هواگرد را تشخیص می دهد .
استاندارد فرکانس کارکرد این سیستم برای درخواست 1030 مگاهرتز ، و برای پاسخ 1090 مگاهرتزاست .

حالتهای مختلف:

حالت های ۱ تا ۵ برای کاربردهای نظامی به کار گرفته می شود . مدل های A و C و S کاربرد غیر نظامی دارند .


حالت 1 : به صورت 2 رقم 8 بیتی ، برای شناسایی ماموریت به کار گرفته می شود .

حالت 2 : به صورت 4 رقم 8 بیتی ، برای شناسایی افراد به کار گرفته می شود .

حالت 3 (A ) : به صورت 4 رقم 8 بیتی ، برایشناسایی به کار می رود .


حالت 4 : به صورت کدگزاری شده کاربرد دارد .

حالت 5 : نسخه کدگزاری شده حالت S برای کاربرد نظامی .

حالات C : این حالت برای گزارش ارتفاع به کار می رود .


حالت S : اطلاعات در این کد به صورت بستههای اطلاعاتی در 2 باند ارسال و دریافت می شوند . بسته به نوع درخواست ، فرمت هایمختلفی برای پاسخ ها وجود دارد .

پرسش ازترانسپوندر :

پرسش های رادار ناظر ثانویه توسط ز و P2 وبر روی فرکانس 1030 مگاهرتز ارسال می شود . فاصله زمانی بین پالس های مذکور نمایانگر یک پرسش مخصوص است .


در حالت A و B هویت هواپیما مورد سوال قرار میگیرد . بسیاری از کشورها برای شناسایی فقط از حالت A استفاده می کنند . پرسش های حالت A یا B ج ترانسپوندر به ارسال اطلاعاتشناسایی هواپیما از جمله نام و شماره شناسایی که توسط خلبان ، قبلا روی دستگاه تنظیم شده است ، مبادرت می کند . بسیاری از ترانسپوندرها فقط در حالت A و C کار می کنند و این دو حالت برایعملکرد صحیح یک ترانسپوندر تقریبا کافی به نظر می اید . حالت B در مواقعی به کاریم رود که به علت خرابی ترانسپوندر ، حالت A کار نکند و اغلب استفاده نمی شود.

در حالت C ، ارتفاع هواپیما مورد سوال قرار می گیرد . در این صورت ، هواپیما ارتفاع خود را به ایستگاه زمینی گزارش می کند . حالت D فعلا کاربردی ندارد .



پاسخ ترانسپوندر :

ترانسپوندر هواپیما تنها به پرسش هایی که در امتداد اصلی انتن ایستگاه زمینی ارسال شده است ،پاسخ می دهد . نوع پرسش ( حالت A و یا D ) بایستی با نوع پاسخ که توسط خلبان روی دستگاه کنترل ترانسپوندر تنظیم می شود یکسان باشد ؛ به عنوان مثال، خلبان بایستی پاسخ نوع A راروی دستگاه کنترل خود انتخاب کند تا ترانسپوتدر بتواند به پاسخگویی نوع A به منظور تعیین هویت باشد . پاسخ ترانسپوندر توسط زوج پالس های رادیویی بر روی فرکانس 1090 مگاهرتز ارسال می شود .این زوج پالس ها دارای فاصله زمانی چند میکرو ثانیه هستند .